Akdeniz iklim kuşağında yetişen zeytin ağacı, toprak istekleri bakımından seçici olmasa bile iklim istekleri bakımından aynı toleransı göstermez.
SICAKLIK:
Zeytinin yayılmasını sınırlayan en önemli iklim faktördür. Zeytin genellikle yıllık ısı ortalaması 15-20 °C olan yerlerde yetişmektedir. Zeytin maksimum 40 °C ye kadar yüksek sıcaklığa iyi sulanmak koşulu ile dayanabilir.
- Mayıs–Haziran aylarında normalin üzerindeki (40°C) sıcaklık artışında yapraklardaki terleme de artacağından yapraklarda pörsümeler görülmekte,
- Çiçeklenme ve meyve tutum döneminde döllenmeyi olumsuz etkileyerek boncuklu meyve (partenokarpik meyve) oluşumuna,
- Çekirdek sertleşmesi, meyve irileşmesi ve olgunlaşma dönemlerinde meyve dökümüne, tanelerin küçük ve buruşuk olmasına neden olarak ağaçların gelişmesini ve verimliliğini olumsuz etkilemektedir.
- Dayandığı minimum sıcaklık ise -7 °C dir. Bu derecenin altında zararlanmalar başlar.
- Soğuğun şiddetine göre gözlerden başlamak üzere köke kadar zararlanmalar görülür.
Bunlar;
. Aşırı yaprak dökümü
. Kabuk çatlaması
. Zaman zaman kalın dal ölümleri gibi ortaya çıkabilir.
Soğuğun kalış süresi zararlanma derecesini etkileyen önemli faktördür. Soğuk ne kadar uzun süreli kalırsa zarar da o nispette artmaktadır.
YAGIŞ;
- Zeytinin yıllık yağış isteği 700-800 mm’dir.
- Zeytinciliğin yapıldığı yörelerde kışın ve ilkbahar aylarında yağan yağmur toprak tarafından depo edilerek zeytin ağaçlarının su ihtiyaçlarını karşılayarak çiçeklenmesini ve meyve tutum oranını artırır ve Haziran dökümünü azaltır.
- Zeytin meyvesinin daha iri ve kaliteli olması çekirdek sertleşmesi ve tanenin gelişmesi için, yaz aylarında suya ihtiyacı vardır. Bu dönemde yağışlarla karşılanamayan su ihtiyacının sulama ile karşılanması gerekir.
- Diğer yağış türleri yani dolu ve kar zeytincilik için istenmeyen yağışlardır. Dal kırılmalarına neden olur. Bu genellikle iyi budanmamış ağaçlarda daha fazla rastlanır.
Aşırı yağış durumunda;
. Sürüm tavı bulunmaz,
. Hasat zor yapılır,
. Azotlu gübrelerin yıkanmasına sebep olur,
. Meyilli zeytinliklerde erozyona sebep olur,
. Zeytin ağaçlarını normalinden fazla sürgün vermeye teşvik eder, bu sebeple soğuklara karşı ağaçların direnci azalır,
. Taban suyunu yükselterek köklerin çürümesine sebep olur, toprağın havalanması engellenir,
. Toprak pH’ sını düşürür.
RÜZGAR;
Zeytine faydası olduğu gibi bazı durumlarda olumsuz etkileri de vardır.
Faydaları Nelerdir,
. Kışın esen Karayel yağışı getirmekte,
. Çiçeklenme zamanı esen rüzgarlar döllenmeyi kolaylaştırmakta,
. Yaz aylarında esen nemli rüzgarlar ağaçların terleyerek su kaybetmesini önler.
Olumsuz etkileri nelerdir;
. Yaz aylarında güneyden esen kuru rüzgârlar, toprak nemini kaçırır, devamlı eserse taneler susuzluktan pörsür.
. Güneyi açık olan yörelerde kışın esen Lodos, ağaçları zamansız uyandırdığından soğuklardan daha çok etkilenlenmesine neden olur.
. Ağaçlarda dal kırılmalarına hatta köklerinden sökülmelerine neden olmaktadır.
YÜKSEKLİK ve YÖN;
Rakımı 800 m den yüksek olan yerler ekonomik anlamda yetiştiricilik için uygun değildir. Zeytin ağacı ışığı çok sever. Bu nedenle çok soğuk olan bölgelerde güney yamaçlar tercih edilmelidir.
TOPRAK İSTEKLERİ;
Zeytin ağacı her ne kadar "fakir toprakların zengin ağacı" ise de zeytinlik tesis edilecek arazinin toprak yapısının tınlı, killi-tınlı bünyeye sahip, hafif kireçli ve çakıllı olması en iyisidir. Toprak derinliği en az 1,5-2 m, organik madde ve besin elementleri bakımından zengin, tuzluluk sorunu olmayan, su tutma kapasitesi iyi, pH 'sı 6-8 civarında olmalıdır. Zeytin ağacının sevmediği ortamlarının başında taban suyunun yüksekliğidir. Taban suyunun 1 m’den daha yakın olduğu veya kışın zeytin köklerinin 3-4 haftadan fazla su altında kaldığı yerlerde, köklerin sudan zarar görmemesi için zeytinlik tesis edilmeden önce drenaj çalışması yapılmalıdır.
Zeytinlik Tesisi;
. Arazinin hazırlanması, Dik yamaç yapısına sahip arazilerde teras yapmak, yağmur sularından faydalanma ve traktörle arazi işleme açısından oldukça önemlidir.
. Toprak analizinin mutlaka yaptırılması
. Taban suyu problemi varsa çözülmeli (drenaj)
Dikim Şekilleri;
. Kare, Köşeleri dik açı yapan arazilerde ve küçük sahalarda uygulanır. Sıra arası ve sıra üzeri mesafeleri eşittir. Genellikle tavsiye edilen bir dikim şeklidir.
. Dikdörtgen, Daha çok ara ziraatı yapılmak istenen durumlarda uygulanır. Sıra üzerleri daraltılıp sıra araları geniş tutulur. Sıraların Kuzey-Güney yönünde olmasına dikkat edilir.
. Üçgen, Ağaçlar birbirine eşit uzaklıkta bulunur. Geniş ovalarda ve ara ziraati yapılmayan yerlerde uygulanır. Bu yöntem ile araziye daha fazla fidan dikilmektedir.
. Kontr olarak tesfiye eğrilerine göre eğilimli arazilerde uygulanan bir yöntemdir.